آتش‌بس بندری در بوسان؛ رقابت تاکتیکی گروه جی۲ میان چین و آمریکا
در جریان دیدار تاریخی دونالد ترامپ و شی جین‌پینگ در شهر بندری بوسان، دو قدرت اقتصادی بزرگ جهان بر سر تعلیق عوارض بندری و کاهش تنش‌های تجاری به توافق رسیدند. ترامپ این نشست را بخشی از گفت‌وگوهای «گروه جی۲» دانست و تأکید کرد که واشنگتن و پکن می‌توانند برای منافع خود و جهان به شکل مشترک عمل کنند.
شی جین‌پینگ نیز در سخنان خود گفت که چین و ایالات متحده باید به‌عنوان قدرت‌های بزرگ جهانی، مسئولیت مشترک خود را در مسیر همکاری و توسعه جهانی بپذیرند.
هدف اصلی نشست بوسان
تمرکز اصلی این نشست بر کاهش فشارهای ناشی از جنگ تعرفه‌ها، بازتعریف همکاری‌های فناورانه و انرژی و ایجاد ثبات در زنجیره تأمین جهانی بود.
در این میان، تعلیق عوارض بندری را می‌توان محور اصلی توافق دانست؛ عاملی که پیش‌تر یکی از منابع اصلی تنش اقتصادی میان دو کشور به‌شمار می‌رفت.
توافق بر سر تعلیق تعرفه‌های بندری
پیش از این دیدار، دولت ترامپ اعلام کرده بود که قصد دارد بر کشتی‌های ساخت چین که در بنادر آمریکا پهلو می‌گیرند، عوارض جدیدی وضع کند؛ اقدامی برای تضعیف نفوذ دریایی چین و حمایت از صنعت کشتی‌سازی داخلی آمریکا.
چین نیز در پاسخ، هزینه‌های متقابلی بر کشتی‌های آمریکایی اعمال کرده بود. این جنگ تعرفه‌ای به افزایش هزینه‌های حمل و نقل دریایی و بی‌ثباتی در تجارت جهانی منجر شد.
اما بر اساس توافق بوسان، هر دو کشور این عوارض را برای ۱۲ ماه آینده تعلیق کردند؛ اقدامی که به گفته مقامات، موجب کاهش سالانه حدود ۲.۳ میلیارد دلار هزینه برای کشتی‌های چینی خواهد شد.
جزئیات توافق و پیامدهای آن
وزارت بازرگانی چین و نمایندگان تجاری آمریکا این تصمیم را پس از گفت‌وگوی مستقیم دو رهبر تأیید کردند.
به گفته وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، اجرای بخش‌هایی از بخش ۳۰۱ قانون تعرفه‌ها که صنعت کشتی‌سازی چین را هدف قرار می‌داد، موقتاً متوقف شده است.
هنوز مشخص نیست که آیا این تعلیق شامل کشتی‌های غیرچینی نیز خواهد شد یا خیر.
تأثیرات اقتصادی و تجاری آتش‌بس بندری
توافق بوسان را می‌توان نشانه‌ای از توانایی دو کشور در رسیدن به نوعی تفاهم راهبردی در چارچوب گروه جی۲ دانست.
بر اساس این توافق، واشنگتن و پکن در حوزه‌های کلیدی مانند فناوری، انرژی و مواد معدنی حیاتی امتیازهایی مبادله کردند تا تنش‌های تجاری کاهش یابد.
همچنین تعرفه‌ها بر طیف گسترده‌ای از کالاها تعدیل شد؛ از جمله کاهش تعرفه واردات چین از ۵۷ درصد به ۴۷ درصد برای برخی اقلام منتخب.
در مقابل، چین نیز کنترل صادرات فلزات خاکی کمیاب را – که در صنایع پیشرفته حیاتی هستند – به حالت تعلیق درآورد.
پیامدهای توافق برای صنعت کشتیرانی جهانی
طبق گزارش موسسه لویدز لیست (Lloyd’s List)، تعرفه‌های متقابل چین و آمریکا می‌توانست تأثیرات سنگینی بر بازار جهانی کشتیرانی، سرمایه‌گذاری در ساخت کشتی‌های جدید و نرخ‌های حمل‌ونقل داشته باشد.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌داد شرکت کاسکو (COSCO) ممکن بود در صورت اجرای تعرفه‌ها بیش از ۱ میلیارد دلار ضرر متحمل شود.
اکنون با لغو موقت این تعرفه‌ها، فشار بر خطوط کشتیرانی کاهش یافته و امکان ثبات نسبی در نرخ‌های جهانی حمل‌ونقل فراهم شده است.
در عین حال، این اقدام می‌تواند موجب افزایش فعالیت در بنادر آسیایی شود. به طور تاریخی، در دوره‌های مشابه کاهش تنش، بنادر بوسان، شانگهای و سنگاپور نخستین نقاطی هستند که از رشد ۸ تا ۱۰ درصدی حجم بارگیری بهره‌مند می‌شوند.
بازگشت اعتماد به زنجیره تأمین جهانی
با ایجاد آرامش نسبی در فضای تجاری جهانی، شرکت‌های بیمه دریایی نیز احتمالاً نرخ‌های پوشش ریسک در مسیرهای پرتردد مانند خلیج فارس، تنگه مالاکا و دریای جنوبی چین را کاهش می‌دهند.
این موضوع در مجموع باعث ثبات نرخ‌های حمل و کاهش هزینه‌های تجارت جهانی خواهد شد و می‌تواند چرخه سفارش‌گذاری در صنعت کشتی‌سازی را فعال کند.
تحلیل ژئو‌اکونومیک: آتش‌بس یا تاکتیک؟
اگرچه توافق بوسان به عنوان گامی مثبت در مسیر ثبات بازار جهانی تلقی می‌شود، اما کارشناسان معتقدند این آتش‌بس بیشتر تاکتیکی و موقت است.
رقابت بلندمدت واشنگتن و پکن بر سر نفوذ دریایی، فناوری و زیرساخت‌های بندری همچنان ادامه دارد.
در واقع، آتش‌بس بندری بوسان را باید مرحله‌ای از تنظیم مجدد رقابت اقتصادی گروه جی۲ دانست، نه پایان آن. این توافق فرصتی کوتاه برای بازسازی توازن در اقتصاد دریایی جهانی است؛ فرصتی که دوام آن به استمرار گفت‌وگوهای اقتصادی و فناورانه میان دو قدرت بستگی دارد.
