بارنامه و انواع آن

بارنامه مستقیم Direct BL (with no transshipment)

بارنامه مستقیم به عنوان بارنامه محموله نیز شناخته می‌شود. بارنامه مستقیم یک بارنامه غیر قابل معامله است که در آن هیچ پرداختی در قبال کالا لازم نیست. حامل کالا با ارائه هویت گیرنده کالا در بندر مقصد نهایی، محموله را به گیرنده تحویل می‌دهد. این بارنامه زمانی به کار می‌آید که کالای تحویل‌شده قبلاً پرداخت شده باشد یا کمک مالی/هدیه باشد و نیازی به پرداخت نداشته باشد.

بارنامه ترنشیپ Transshipment BL (VSL to VSL)

برخی اوقات ممکن است شرکت حمل و نقل (حمل کننده کالا) خدمات مستقیمی از محل فرستنده تا مقصد گیرنده نداشته باشد. محموله از بندر میانی حمل و نقل می‌شود. در چنین مواردی، کلیه هزینه‌های حمل و نقل توسط مالک کشتی یا نماینده وی که کالا را در بندر بارگیری پذیرفته است، پرداخت می‌شود. هنگام انتقال کالا، بارنامه توسط مالک کشتی یا نماینده او که کالا را انتقال می‌دهد صادر می‌کند.

بارنامه اصلی یا مستر (MBL)

بارنامه اصلی یا مستر توسط متصدی حمل‌ و نقل  دریایی، اعم از مالک یا اپراتور کشتی، برای حمل و نقل کالا صادر می‌شود. این نکته هائز اهمیت است که اگر شما بخواهید از شرکت‌های واسط و فوروارد استفاده کنید در بارنامه باید در قسمت فروشنده مشخصات شرکت فورواردر در مبدا بارگیری را درج کنید و در قسمت خریدار مشخصات نماینده شرکت فورواردری در مقصد اما اگر بدون واسطه حمل انجام دهید باید در قسمت فروشنده اطلاعات دقیقی فروشنده و در قسمت خریدار اطلاعات دقیق خریداررا ثبت کنید.

بارنامه داخلی House BL (Based on Transporter Conditions)

بارنامه داخلی در مقابل بارنامه مستر است. تفاوت اصلی بین HBL و MBL این است که بارنامه داخلی توسط یک NVOCC (یا حمل و نقل بار) صادر می‌شود و معمولاً فرستنده و گیرنده واقعی را لیست می‌کند، در حالی که MBL توسط حامل صادر می‌شود.

بارنامه سراسری Through BL (Covering more than 2 carriers)

وقتی برای انتقال کالا از مبدأ به مقصد لازم است از حداقل دو نوع وسیله حمل استفاده شود اولین شرکت حمل کننده اقدام به صدور بارنامه سراسری می‌نماید و خود او ترتیب سایر وسایل حمل تا مقصد را می‌دهد ولی در عین حال نام وسایل حمل بعدی در هنگام صدور بارنامه سراسری معلوم نیست. بارنامه سراسری قابل معامله و انتقال است.

بارنامه ترکیبی Combined transport Bill of Lading

یک سند حمل مرکب می‌باشد که قابل معامله است (مگر آنکه بر روی آن عبارت غیر قابل معامله ذکر شود) که توسط اتاق بازرگانی بین المللی مورد تایید قرار گرفته است. عامل حمل و نقل صادر کننده بارنامه نه تنها مسئولیت تحویل کالا را در مقصد به عهده دارد بلکه مسئول کلیه حمل کنندگان و اعمال اشخاص ثالثی است که در حین حمل و نقل به‌وسیله او به کار گرفته می‌شوند.

بارنامه دریایی Ocean BL

این بارنامه برای حمل و نقل بین المللی نیز هست. برای اطمینان از اینکه محموله شما ایمن می‌رسد، باید یک بارنامه دریایی را هنگام عبور محموله از آب‌های بین المللی ارائه دهید.

بارنامه خطوط منظم کشتیرانی Liner BL

این‌گونه بارنامه‌ها توسط شرکت‌های کشتیرانی صادر می‌گردد که در مسیر‌های منظم و مرتبی در رفت‌و‌آمد می‌باشند. به عبارت دیگر این کشتی‌ها تحت برنامه از پیش تنظیم شده‌ای در زمان‌های مشخص به بنادر خاص وارد و یا از آن خارج می‌شوند. سرویس خطوط کشتیرانی منظم که دارای مسیرها و مقاصد یکسانی می‌باشند ممکن است جلساتی برگزار نمایند که طی آن در مورد موضوعاتی مانند شرایط و ترتیبات بارنامه، کرایه حمل و گاهی استفاده از تسهیلات پهلوگیری، توافق‌هایی در بین اعضا به عمل آید که در این صورت موظف به رعایت آن می‌باشند.

بارنامه موقت (رسید افسر کشتی) Mate Receipt BL (Captain Receipt of Cargo

این بارنامه معمولاً توسط ناخدا دوم کشتی و یا افسر بار کشی در مرحله تحویل کالا به کشتی صادر می‌گردد و در مقابل دریافت این رسیدها در روز آخر پس از انجام بارگیری، بارنامه دریایی صادر می‌گردد که توسط کاپیتان کشتی و یا نماینده شرکت کشتیرانی امضا گردیده و تحویل فروشنده کالا یا تحویل دهنده کالا می شود بارنامه موقت سند مالکیت کالا نبوده و قابل انتقال نیز نمی‌باشد و نمی‌تواند جایگزین بارنامه گردد.

بارنامه پست Chartered BL (issued by Charter party)

بارنامه های چارتر پارتی (CPBL’s) بارنامه‌هایی هستند که با شرایط یک چارتر صادر می‌شوند. CPBL مترادف با کالا یا محموله‌های فله است.

بارنامه شخص ثالث Third Party BL (shipper different with LC C)

بارنامه شخص ثالث سناریویی است که در آن نه فرستنده و نه گیرنده مسئول پرداخت هزینه حمل و نقل نیستند؛ در عوض شخص ثالثی مسئول هزینه‌ها است.

بعضی اوقات فروشنده به تنهایی قادر نیست همه کالاهای تعهد شده مربوط به صادرات را  تهیه نماید لذا تهیه قسمتی از کالای خود را به عاملین حمل ونقل و یا فروشنده دیگری واگذار می‌نماید و در این گونه موارد از بارنامه شخص ثالث استفاده می‌شود. بارنامه شخص ثالث بارنامه ای است که در آن ارسال کننده یا شیپر شخص یا موسسه دیگری غیر از ذینفع اعتبار اسنادی می باشد.

بارنامه حامل To the Order BL

این نوع بارنامه قابل معامله است. این محموله به هر کسی که بارنامه حامل دارد تحویل داده می‌شود و نام گیرنده‌ای در آن مشخص نیست؛ این نوع بارنامه برای محموله‌هایی که عمده ارسال شده در مقادیر کم است کاربردی است.

بارنامه بیات Stale BL

به بارنامه‌ای كه پس از مهلت مذكور (21 روز) ارائه شود بارنامه بیات یا كهنه گفته می‌شود. علت تعیین فرجه ۲۱ روزه برای آن است كه اسناد قبل از رسیدن محموله به مقصد برای متقاضی اعتبار ارسال و در اختیار آن گذاشته شود تا نامبرده مهلت و فرصت كافی برای انجام مقدمات تخلیه و تحویل محموله پیدا كند.

بارنامه سوئیچ

بارنامه سوئیچ توسط متصدی حمل و نقل (یا واسطه آن) برای جایگزینی نسخه‌های اصلی ساخته شده در هنگام خروج کالا از بندر مبدا صادر می‌شود. در بارنامه سوئیچ، فرمت اسناد، محموله و ارزش آن ثابت می‌ماند اما برخی از اطلاعات اصلی توسط شرکت حمل و نقل ویرایش می‌شود.

دلایل مختلفی برای ویرایش بارنامه وجود دارد:

محموله در مسیر فروخته شود و بندر مقصد نیاز به تجدید نظر داشته باشد

خریدار ترجیح دهد کالاها را تحت یک بارنامه ادغام کند

واسطه نمی‌‌خواهد که خریدار نام تامین کننده را بداند

بارنامه ﻓﯾﺎﺗﺎ Negotiable FIATA Multimodal Transport Bill of Lading

سازمان‌های ناظر:

-سازمان جهانی فیاتا

-اتاق بازرگانی بین الملل

-کنفرانس توسعه تجارت سازان ملل متحد

خصوصیات انحصاری

-تنها بارنامه مورد قبول سلسه مقررات UCP

-عدم قابلیت طراحی و صدور انفرادی

-تنها بارنامه تخت پوشش “بیمه مسئولیت”

-قابلیت انحصاری صدور توسط اعضاء رسمی و معتبر “سازمان فیاتا” براساس دستورالعمل “سازمان فیاتا”

چرا بارنامه اهمیت دارد؟

اهمیت بارنامه در این واقعیت نهفته است که یک سند قانونی است که تمام جزئیات لازم را برای پردازش دقیق یک محموله در اختیار حامل و فرستنده قرار می‌دهد. این بدان معناست که در صورت لزوم می‌توان از آن در دعاوی قضایی استفاده کرد.

اساساً، بارنامه به عنوان مدرک غیرقابل انکار حمل و نقل عمل می‌کند. علاوه‌بر‌این، بارنامه اجازه تفکیک وظایف را می‌دهد که بخش مهمی از ساختار کنترل داخلی یک شرکت برای جلوگیری از سرقت است.

اطلاعات ذکر شده در بارنامه

به طور معمول، بارنامه شامل: